�eyhi ad�na ir�ad faaliyetinde bulunan ve s�rlanmas�ndan sonra yerine ge�en kimse demek olan hal�fe �ns�n-� k�mil anlam�nda bir tasavvuf terimidir. S�zl�kte �arkada olmak, birinin arkas�ndan gelmek, yerine ge�mek� anlamlar�na gelen half k�k�nden t�retilmis olup �birinin yerine ge�erek i�ini, g�revini devam ettiren� �eklinde a��klanan hal�fe kelimesi (�o�ulu hulef�, hal�if) terim olarak biri siyasette, di�eri tasavvufta olmak �zere ba�l�ca iki alanda kullan�lmaktad�r. Bir kimsenin di�er bir zat�n yerini tutmas�na hil�fet, halife tayin etme i�ine de istihl�f veya tahl�f denir.

Hazreti �avs Abdulhakim Bilv�nis� (ks) bir sohbetlerinde, halifelik �� k�s�md�r,
Birincisi: Cenab� Hakk'tan do�rudan Resulullah�a (as) gelir, O'ndan da silsiledeki s�d�ta, onlardan da hayattaki m�r�ide bildirilir. M�r�id de halifelik emri gelen ki�iye tebli� eder. Bu ki�i bu emri reddedemez. Bu �zellikteki ki�i kalb, let�if ve Nefyu isbat virdini s�ras� ile �ekip bitirmi�tir.

�kincisi: M�r�id, kendi �eyhi veya silsiledeki ba�ka me�ayihlerle isti�are kurarak baz� z�tlara halifelik verebilir. Bu z�t da ayn� �ekilde seyri s�l�kunu tamamlam��t�r.

���nc�s�: M�r�id; uygun g�rd��� bir
�ahsa, k�sa zamanda vazifesini tamamlat�r veya onu �ileye tabi tutar veyahutta kendi g�r�� ve yetkisine dayanarak bir ki�iye hilafet verebilir, buyurmu�lard�r.

Bir halifede bulunmas� gereken kriterler:

1-Halife olan zat�n �eyhinden yaz�l� bir icazeti var m� veya ihvan karde�lerinin ekser �o�unlu�unun oldu�u ortamda �eyh efendi o zat� i�aret buyurmu� mu?
2- �lmi ehliyeti var m�?    
3-Sul�kunu ikmal etmi� mi?
4-�er�i �erife uygun bir ya�ant�s� var m�? Ya�ant�s� s�nneti seniyyeye uygun mu?
5-Genel olarak zahir ve bat�n ilmini kendinde birle�tirmi�, di�er bir deyi�le ilmiyle amil uleman�n �o�unlu�u onun ir�ada ehliyetli oldu�una kanaat getirmi� mi?
6-�nsanlarla maddi olarak ili�kileri hangi d�zeyde? Genelde alan s�n�f�nda m� yoksa elinde az bir �ey bile olsa payla�an biri mi?
Yukar�da sordu�umuz sorular birincisi hari� bir insanda mevcutsa o insan zaten Allah��n halifesidir. ��nk� o yery�z�nde Allah��n istekleri d���nda bir �ey zaten yapamaz. G�nl� her zaman Hakk�a d�n�k oldu�u i�in ilahi ilhamlara muhatap olur. Rabbi onun g�ren g�z� tutan eli y�r�yen aya�� olur. �lahi muhafazan�n i�ine al�n�r. Yani enbiyay� izam hazerat� nas�l masum iseler, bu vas�flardaki zatlar da mahfuz olurlar.

��te b�yle bir ya�ant�ya, h�le, iradeye ve anlay��a sahip evliyaullah� izam hazerat� ger�ek manada halifetullaht�r. A��k�as� onlar icazetlerini Allah�tan alm��lard�r. Onlar yery�z�nde her i�lerini Allah ad�na ve Allah i�in i�lerler. Hakk��n rahmeti ve merhameti onlarda tecelli eder. Halka �efkat ve merhamet nazar� ile bakarlar. Fakat ilahi hudutlar a��lmaya ba�land���nda Allah� z�lcel�l hazretleri�nin celali onlarda tecelli   ederek canlar� pahas�na m�cadele ederler. ��nk� onlarda Allah a�k� m�kemmel derecede oldu�u i�in ma�ukun incinmesine asla tahamm�l edemezler.    

Bunun aksine bug�n �Ben falan�n halifesiyim.�, �Filan zamanda bana r�yada verdiler.�, �Ben bir g�n yanlar�ndayken sadece bana s�ylediler.�, ��eyhimin zaman�nda sul�kumu bitiremedim ama siz bana intisab edin ben sonra sul�k bitiririm.� gibi ispat� m�mk�n olmayan �ekillerle hilafet veya �eyhlik iddias�nda bulunmak manevi yol kesicilikten ba�ka bir �ey de�ildir. �avs (ks) hazretlerinin �E�er birisi �arkta, birisi garbda iki m�ridiniz ayn� anda sekerat haline d��m��ken ikisinin de iman�n� kurtarmaya ko�amayacaksan�z, gidin da�da e�k�yal�k yap�n, �mmetin iman�yla u�ra�may�n. Daha az g�nah i�lemi� olursunuz.� buyurdu�u gibi bir duruma d��memek gerekir. Yine b�y�klerimiz �E�er bu �eyhlik iddias�nda bulunanlar bu i�in zorlu�unu bilseler arslandan ka�an ceylan gibi bu i�ten ka�arlar.� buyurmu�lard�r.