TEVAZU

          Tevazu;  �slam ahlak�nda g�zel huy olarak bildirilen hasletlerden biri. B�y�kl�k  g�stermemek, kibirlenmemek, al�ak g�n�ll� olmak. Tevazu, makam ve r�tbe itibariyle kendinden a�a��da olanlara b�y�kl�k g�stermemektir. Tevazuunun a��r� miktar�na a�a��l�k, baya��l�k denir. D�nyada ele ge�en nimetler, mallar, r�tbeler, mevkiler, insana Allah Te�l�n�n l�tfu ve ihsan�d�r. Mevki ve servet sahiplerinin tevazu g�stermeleri, onlar�n olgunluklar�n� g�sterir. Bir menfaate kavu�mak veya bir zarardan korunmak i�in tevazu g�stermeye tabasbus, yaltaklanma denir. Dilencilerinki b�yledir. Bu ise �irkin bir huydur.

     Kibir ve kendini be�enmek en k�t� huylardand�r. Tevazu ise kibri ve ucubu yok eden, en g�zel peygamberi bir ahlakt�r. Bir ki�i ilmen, mal cihetinden ve makam ve mevki bak�m�ndan y�kseldik�e tevazuu art�yor, insanlara kar�� kibirlenmiyor, kendini onlardan �st�n g�rerek insanlar� tahkir etmiyor ise o ki�i ger�ekten h�rmete lay�k bir insand�r. �lmi artt�k�a, mal� �o�ald�k�a ve mevki bak�m�ndan y�kseldik�e kibir ve ucub i�inde insanlar� k���ms�yorsa o ki�i s�f�r insand�r.

     Kudsi bir hadisi �erifte Allah Te�l� ��yle buyurmaktad�r:

     � Kibriya benim �rt�m, azamet de izar�md�r. Bu s�fatlardan biri ile benimle niza edeni helak ederim.� ( M�slim )

    Rasulullah salllallahu aleyhi ve sellem b�t�n mahl�kat�n en �st�n�, en �ereflisi, Allah Te�l�n�n en sevgilisi oldu�u halde O insanlar�n en M�TEVAZI olan� idi.

    �bni Ebi seleme, Ebu Said el � Hudri rad�yallahu anhudan insanlar�n yiyecek, i�ecek giyecek ve binilecek �eyler hususunda yapt�klar� yeniliklerden soruyor. Ebu Said el-Hudri rad�yallahu anh de ��yle cevap veriyor:

    Ey karde� o�lu! Allah i�in ye. Allah i�in i�. Allah i�in giy. Bu hususlarda b�y�klenme, �v�nme. Riya, g�steri� ve israf masiyettir. Evinde Rasulullah��n yapt�klar�n� yap. O koyun sa�ar, ayakkab�lar�n� tamir eder, elbiselerindeki s�k�kleri diker, hizmet�ileri ile yemek yer, evine laz�m olan �eyleri �ar��dan sat�n al�p getirirdi. Yemek yerken elini yalamaktan, fakir zengin herkesle musafaha etmekten sak�nmazd�. K���k b�y�k kar��la�t��� herkese selam verir, davetleri kabul eder, davet edileni ve davette ikram edileni asla k���msemezdi. O yumu�ak ahlakl�, g�zel ge�imli, g�ler y�zl� idi. A��r� olmamak �zere sert, zilletten uzak olarak m�tevaz�, israftan beri olarak c�mert ve ince kalpli idi.� (ihya)

  Zillete d��ar olmadan m�tevaz� olmak ne g�zel ahlakt�r. Tevazu, kibirle zillet aras�nda, itidal noktas�nda bir peygamber ahlak�d�r.

   Yery�z�ne bak�n�z meyve veren a�a�lar, g�ller, �i�ekler hep ba�lar�n� yere do�ru e�mi�ler sanki lisan-� hal ile � Topraktan yarat�ld�k yeniden toprak olaca��z� diyorlar. Meyvesiz a�a�lar ise ba�lar�n� semaya do�ru y�kseltmi�lerdir. Ak�betleri ya kereste olmak ya da odun olup yanmakt�r. Allah Te�l� ��yle buyurmaktad�r;

  � Allah b�y�kl�k taslayanlar� sevmez� ( Nuh 23 )

  � ��phesiz bana ibadetten y�z �evirip b�y�kl�k taslayanlar hor ve hakir olarak cehenneme gireceklerdir.� ( M��min 20 )

  Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem de ��yle buyurur:

  � Kalbinde hardal tanesi a��rl���nda kibir bulunan kimse cennete giremez.� ( M�slim )

   � Allah i�in tevazu g�stereni Allah y�kseltir. Kibirleneni al�alt�r. �ktisat edeni zenginle�tirir. �sraf edeni fakir yapar, �ok zikreden ki�iyi sever.� ( Bezzar )

   Tevazu ile ilgili bir k�ssa;

     �Ahmed Rufai Hazretleri, bir g�n talebelerine:

- ��inizde kim bende bir ay�p g�r�yorsa bildirsin, dedi.

 M�ritlerinden biri:

- Efendim, sizde b�y�k bir ay�p var, diye cevap verdi.

 Ay�b�n� talebesine soracak kadar kendini a�m�� bu m�tevaz� insan hi� k�zmad�, talebesi b�yle s�yl�yor diye �z�lmedi, belki sadece ay�b�ndan kurtulabilmek �midiyle sordu:

- S�yle dedi, karde�im, o ay�b�m nedir?

 Talebe g�zleri dolu dolu,

- Bizim gibilerin size talebe olmas�, dedi.

 Bu s�z g�n�llere �ok tesir etmi�, sohbette bulunan herkes a�lamaya ba�lam��t�. Ahmed Rufai Hazretleri de a�l�yordu. Bir ara sadece;

- Ben sizin hizmet�inizim, ben hepinizden a�a��y�m diyebildi.�

Tevazu ile ilgili ba�ka bir hik�ye;

  � Bir adam, k�t� yoldan para kazan�p bununla kendisine bir inek al�r. Neden sonra, yapt�klar�ndan pi�man olur ve hi� olmazsa iyi bir �ey yapm�� olmak i�in bunu, o zamanlar ayn� zamanda a�evi i�levi g�rmekte olan bir derg�ha ba���lamak ister.

Tevazu Ve �ncelik Adam� Hac� Bekta�-� Veli�nin derg�h�na gider. Durumu Hac� Bekta�-� Veli�ye anlat�r ve o � helal de�ildir� diyerek bu kurban� geri �evirir.

Bunun �zerine adam Mevlevi derg�h�na gider ve ayn� durumu Mevlana�ya anlat�r. Mevlana ise bu kurban� kabul eder. Adam ayn� �eyi Hac� Bekta�-i Veli�ye de anlatt���n� ama onun bunu kabul etmemi� oldu�unu s�yler ve Mevlana�ya bunun sebebini sorar.

 Mevlana ��yle der:

 � Biz bir karga isek, Hac� Bekta�-� Veli bir �ahin gibidir. �yle her le�e konmaz. O y�zden senin bu hediyeni biz kabul ederiz ama o kabul etmeyebilir.

Adam ��enmez kalkar Hac� Bekta� derg�h��na gider ve ona, Mevlana�n�n kurban� kabul etti�ini s�yleyip bunun sebebini bir de Hac� Bekta�-� Veli�ye sorar.       

O da ��yle der:  

� Bizim g�nl�m�z bir su birikintisi ise Mevlana�n�n g�nl� okyanus gibidir. Bu y�zden, bir damlayla bizim g�nl�m�z kirlenebilir ama onun engin g�nl� kirlenmez. Bu sebepten dolay� o senin hediyeni kabul etmi�tir.�

                                             TEVAZUUN ADABI

-  Kendini b�y�k g�rmemek.

- Dosta d��mana g�ler y�z g�stermek.

  -  Kendi nefsini her zaman k�t�lemek.

- Baston ta��mak.

- Hizmet�i veya ��rak ile oturup sohbet etmek.

- Makam bak�m�ndan kendisinden �ok a�a�� olanlarla oturmak.

- Sefil, kimsenin k�ymet vermedi�i ki�ilerle ayn� sofraya oturmak.

- Toplant� ve cemiyetlerde ileri at�lmay�p gerilerde durmak.

- Zenginlik ve g�zelli�iyle �v�nmeye tenezz�l etmemek.

- Halka eziyet veren �eyleri yollardan kald�rmak.

- Fakir ve yoksullarla oturup sohbet etmek.

- Merkebe binmek.

- Pazardan ald��� e�yay� s�rt�nda ta��mak.

- �ocuklara selam vermek.

- Yamal� fakat temiz elbise giymek.

- ���i ve hizmet�isine yard�m etmek.

- Verilen hediyeye geri �evirmemek.

- Ona daha iyisi ile kar��l�k vermek.

- Verilen hediyelerden orada bulunanlara ikramda bulunmak.

- Ba��na bir bela gelen m��min karde�ini teselli etmek. ( Mecma�ul Adab ; Sofu zade Seyyid Hasan Hulusi )

      Hasan Hocam�z Divan�n da;     

� Zengin, fakir deme, selam�n� ver,

  Tevazu ehlini her insan sever.

                                                                     D�nyada rahat etmek i�in en g�zel yol,

                                                                     Herkesle iyi ge�in, al�ak g�n�ll� ol.� ( Hasan Hoca Divan� )

                                                                            Kilis il vaizi: Mehmet Dumrul