RASULULLAH SALLALLAHU
ALEYH VE SELLEMN AHLAKI
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ
اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ
وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا
“ Andolsun,
Allah’n Reslnde sizin iin; Allah’a ve ahiret gnne kavumay uman, Allah’
ok zikreden kimseler iin gzel bir rnek vardr.”
( Ahzab ,21 )
Peygamberler her konuda numne-i
imtisaldir. Her peygamber mmeti iin bir rnek tekil eder. Peygamberlik
halkasnn sonuncusu, nbvvet makamnn mhr olan Hazret-i Muhammed Mustafa
sallallahu aleyhi vesellem efendimiz de bizim iin en gzel ve mkemmel bir
rnektir.
O btn insanln peygamberidir.
O
Kinatn rehberidir.
O’nun yaay da kinata rnektir.
Yce
Yaratc, yarattklarna Habibi Edibini rnek olarak gndermitir.
Her ey
O’ndan alnacak, her fert O’na tabi olacak, bylece huzur bulunacak.
Allah’n honutluunu
kazanmak isteyenler iin en gzel rnek Hazreti Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem
efendimizdir. O, sadece kaideler koyan deil, koyduu kaideleri bizzat
uygulamak suretiyle reten, yaayan bir rehberdir. Ahlak, yaants en yksek
en mkemmel noktada olan mihmandardr.
“ En yksek hayr gayesine ulatracak pek
gzel ve pek yce huylar, hakikaten hrmete layk seciye ve meleke, maneviyat
zere yaratlm” fazilet timsalidir.( Hak Dini Kur’an Dili:7/ 5269 )
O’na ahlak
Allah Tel bahetmitirلُقٍ عَظِيمٍ
وَإِنَّكَوَإِنَّكَوَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ
وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ
“ Sen
elbette yce bir ahlk zeresin.” ( kalem :4 )وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ
Said bin Hiam, Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellemin ahlakn Hazret-i Aie validemizden sormutu. Hazret-i
Aie radyallahu anhe cevaben:
-
Sen Kur’an okumuyor musun? Diye sorar. O:
-
Evet okuyorum. Deyince:
-
te O’nun ahlak Kur’an dan ibaretti. Cevabn
vermiti. ( Mslim ) O’nun ahlak Kur’an ahlak idi. Kur’an’n rettii,
Allah’n istedii ahlak O’nda idi. O halde rnek O’dur.
Hazret-i Hseyin radyallahu anh, babas
Hazret-i Ali kerremallahu veheden Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin
evlere giri kn, oturup kalkmasn, davranlarn ve ahlakn sormutu.
Hazret-i Ali radyallahu anh yle cevap verdi:
“ Evine izin isteyerek girerdi. Evindeki
zamann ksma blerdi. Bir ksmn Allah’a, bir ksmn ailesine, bir ksmn da kendisine. Sonra da
kendisi iin ayrd zaman insanlar ile kendi arasnda paylatrrd.
leri gelen kimselerle de sradan kimselerle
de eit ekilde konuurdu.
Onlardan ( onlara
ulatrlmas gereken )hibir eyi saklamazd. mmete seviyelerine gre
davranrd. Herkese kendi durumuna gre deer verirdi. nsanlarn dindeki
niteliklerini nemserdi. Dinde bilgili olana daha baka bakard. nsanlarn kiminin bir, kiminin iki, kiminin
de birok ihtiyalar olurdu. Bunlar da gz nnde tutar, ona gre davranrd.
Onlarla ihtiya ve maslahatlarna gre megul olurdu. Kendilerine lazm ve
layk olan onlara bildirirdi. yle buyururdu:
“ Burada
bulunanlar bulunmayanlara ulatrsn! Bana ihtiyacn ulatrmayanlarn
ihtiyalarn bana ulatrn! nk eer yetkilinin ancak kendisini kabul
edecei kii, baka bir eyi deil sadece muhtacn ihtiyacn dile getirir ve
yetkiliye ulatrrsa Allah, kyamet gnnde onun ayaklarn kaydrmaz.”
nsanlar, O’nun yanna susuz olarak ( maddi
ve manevi ihtiyalar olarak) girerler, ama susuzluklar gitmi ( maddi manevi
ihtiyalarn karlam) bir halde, delil olarak karlard.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem dilini
tutard, ancak insanlar birbirine sevdirecek, birbirleriyle kaynatracak
eyleri konuurdu. Onlar rktp karmazd. Her toplumun liderine nem
verirdi, ikramda bulunurdu. Daha sonra onu toplumunun zerine vali yapard. Bir
kavmin ileri gelenlerine kar, onlarn erlerine ve ahlaklarndan bir ey
gizlemeden o kavmin fertlerini uyarr, kendisi de onlara kar dikkatli
davranrd.
Arkadalarn zler ve sorard. nsanlarn,
durumlarn ve ilerini de sorard. Gzele gzel, irkine de irkin derdi. i
daima dengeli idi, tutarsz deildi. nsanlar gaflet ederler korkusuyla,
kendisi kesinlikle gaflete dmezdi. Bezerler, usanrlar diye lzumundan fazla
sz sylemezdi. Daima hazrlkl ve dikkatli olurdu. Hak ve hakikatten
ayrlmaz, br insanlarn hakk inemelerine de izin vermezdi. Onun yannda,
insanlarn en stn ve en iyileri, ihlas ve samimiyet bakmndan en ileri
olanlaryd. Katnda mertebe bakmndan en bykleri, insanlarla iyi geinen ve
yardmlamay baaran kimseler olurdu.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, herhangi
bir fayda sz konusu olmadan, ne oturur ne de kalkard. Kendisine zel yerler
edinmezdi. Belirli oturma yerleri edinmekten insanlar nehyederdi. Bir
topluluun yanna geldiinde, meclisin bittii yere iliip otururdu. Byle
yaplmasn da emrederdi. Meclisindeki kimselerin her biriyle ilgilenir, farkl
davrand izlenimini vermezdi. htiyacn gidermesi iin O’nun la oturan veya
O’nu ayakta tutan kimseye kar sabrl olur, o kii ayrlmadka kendisi onu
terk edip ayrlmazd. Biri kendisinden bir ey istediinde, onu mutlaka
verirdi, ya da tatl szler syleyerek onu savard. Gler yzl oluu ve
herkese nazik davran, O’nu halka adeta baba yapmt. Herkes O’nun katnda ve
nazarnda eitti.
Meclisi bir olgunluk, sabr, gven ve hay
meclisiydi. Orada sesler ykselmez, namus ve haysiyetler inenmez, kimseye
satalmazd. Gayet dengeli ve hayl idiler. Birbirlerine takva tavsiye
ederlerdi. Son derece mtevaz idiler. Kkler byklere sayg, bykler de
kklere sevgi ve efkat gsterirlerdi. htiyac olanlar kendi nefislerine
tercih ederler, garibe yardm elini uzatrlard.
Allah Rasul sallallahu aleyhi ve sellem,
daima gler yzl, yumuak huylu idi, sert ve kaba deildi. Grltc ve hayszda
deildi. Kusur arayan, gereksiz yere insanlar ven biride deildi.
Arzulamad eylere kulak asmazd. Kimseyi umutsuzlua drmezdi. Herkese
mit verici davranrd. eyden uzak dururdu: Gereksiz yere tartmak, fazla
konumak ve kendisini ilgilendirmeyen eylere ilgi duymak.
nsanlarla ilgili u eyden de uzak
dururdu: Kimseyi ktlemez, kimsenin kusurunu, gizlisini ve aybn
aratrmazd. Ancak fayda umduu eyleri sylerdi. Konutuu zaman,
yanndakiler sanki balarnda ku varm gibi sakince balarn eerlerdi.
Ancak o sustuu zaman konuurlard. Yannda tartmazlard. Biri konutuu
zaman herkes susar ve onu dinlerdi, szn bitirinceye kadar sze girmezlerdi.
Onlarn konumalar da bir bakayd. Onlarn gldkleri eye o da glerdi,
hayret ettiklerine o da hayret ederdi. Gelen yabancnn, ar ve mantk d
davranlarn sabrla karlar, onu azarlamazd. Arkadalar bazen buna
kzarlard da, O onlar sakinletirir, yle derdi:
“ Byle kimseleri grdnzde, ona gerei
gsterin!”
vgy,
ancak hakkn verenden kabul ederdi. Kimsenin szn kesmez, bitirmesini
beklerdi. Adam, ya bitirir, ya da kalkp giderdi.
O’nun susmas drt maksat iindi: Hilim, hazer,
takdir ve tefekkr. Takdiri, fark gzetmeksizin insanlara bakmak ve ayn
ekilde dinlemekti. Dnmesi, hem geici olan dnya, hem de srekli olan
ahiret hakknda idi. Hilmi ise, sabrnda idi. Zira onu hibir ey kzdrmaz ve
rktmezdi.
Hazeri drt eyde tecelli ederdi: kendisine
uyulmas iin en gzel olan almak, vazgeirmek amacyla ktden uzak durmak,
mmeti iin yararl olan hususlarda fikir retmek, dnya ve ahiret hayatlarn
temin edecek hususlarda onlar iin almak.” (Taberani )
te Hz. Ali kerremallahu vechenin lisanndan
Rasul- Ekrem sallallahu aleyhi ve sellemin davranlar, gzel ahlak hakknda
tespitler. Her Mslman Nebevi ahlakla, Kur’an ahlak ile ahlaklanmal, her
hususta Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemi rnek almaldr. te o zaman
kul olmann, Mslman olmann tadn alacaktr.
Merhum EYH HASAN ARSLAN HOCAMIZ, mehur
divann da, PEYGAMBER EFENDMZ
salllallahu aleyhi ve sellem’in Ahlakyla ahlaklanmamz bizlere tavsiye etmi
ve yle buyurmular:
GZELM AHLAK-I MUHAMMEDYYE
Anlamak
istersen hak tarikat,
Gzelim
ahlak- Muhammediyye.
yi
anlayasn tek hakikat,
Gzelim
ahlak- Muhammediyye.
Kmil arif
olan ulu prleri,
Zhid, salih
duran, temiz erleri,
Gece gndz
her dem tm fikirleri,
Gzelim
ahlak- Muhammediyye.
Tevbe edip, gnln iyice yuyan,
Mevl sevgisini kalbine koyan,
Doru yolu bulup, ihlsla uyan,
Gzelim ahlak- Muhammediyye.
Dava
marifetsiz, yanl olunca,
Gnler boa
gider, yllar boyunca,
ahs
kurtaracak mr dolunca,
Gzelim
ahlak- Muhammediyye.
Kardeim sarln yce Kur’ana,
Tecvidle
okuyun, tam kana kana,
Nasihatm olsun bunu duyana,
Gzelim ahlak- Muhammediyye.
Fkh iyi
ren, gel olma aciz,
Candan
sarl, verme bo yere taviz,
Arayan
sofuya kemlat briz,
Gzelim
ahlak- Muhammediyye.
gh ol Hasan’m slam yolunda,
al
tasavvufun nurlu kolunda,
Hakk’a vsl eder, seni sonunda,
Gzelim ahlak- Muhammediyye.
Rabbim
cmlemize, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellemin ahlakyla ahlaklanmay
nasip ve myesser eylesin. min.
Her halde tevhit ve hidayet Yce Rabbimdendir.
KLS L VAZ: Mehmet Dumrul.